خرید و فروش دفینه و چالش های آن
خرید و فروش دفینه در سالهای اخیر به یکی از موضوعات پرطرفدار و البته بحثبرانگیز در بین جویندگان گنج و علاقمندان به آثار باستانی تبدیل شده است. دفینهها از دیرباز نماد ثروت و شکوه دورانهای گذشته بودهاند و هرکسی که موفق به یافتن آنها شود، میتواند به دستاوردی بزرگ و ارزنده دست یابد. با این حال، فرآیند دفینهیابی و قوانین مربوط به آن در بسیاری از کشورها پیچیده و تحت کنترل دولتها است. در ادامه این مقاله، به بررسی جنبههای مختلف خرید و فروش دفینه، قیمتهای مرتبط با آن، انواع دستگاههای دفینهیابی، روشهای دفینهگذاری ساسانیان، تفاوتهای دفینه با مقبره، و همچنین دفینههایی که تله دارند میپردازیم.
منظور از دفینهیابی چیست؟
دفینهیابی به فرآیند جستجو و یافتن گنجینهها یا اشیای باارزشی گفته میشود که در گذشتههای دور توسط افراد یا حکومتها زیر زمین دفن شدهاند. این دفینهها میتوانند شامل سکهها، جواهرات، اشیای طلا و نقره، و آثار هنری باشند. دفینهیابی از گذشتههای دور تا امروز به عنوان یکی از راههای کسب ثروت مطرح بوده و در برخی از فرهنگها همچنان جایگاه ویژهای دارد. در این میان، برخی از دفینهیابان به دنبال کشف گنجینههای اساطیری هستند که افسانههای محلی درباره آنها وجود دارد، مانند گنجینههایی که به شاهان و پادشاهان گذشته تعلق دارند.
خرید و فروش دفینه چگونه است؟
خرید و فروش دفینه از نظر قانونی در بسیاری از کشورها ممنوع است. دلیل این امر حفظ آثار باستانی و جلوگیری از قاچاق آنها به خارج از کشور است. دفینهها شامل سکههای طلا، جواهرات، ظروف نقرهای، و آثار هنری میشوند که در طول زمانهای گذشته به دلایل مختلفی از جمله حفظ ثروت یا فرار از حملات دشمن، زیر خاک دفن شدهاند. امروزه هر نوع معامله دفینه باید با مجوزهای قانونی انجام شود، اما متأسفانه بازار غیررسمی خرید و فروش دفینه همچنان فعال است. در این بازارها قیمت دفینهها به طور گستردهای متفاوت است و به عواملی مانند ارزش تاریخی، جنس و قدمت دفینه بستگی دارد.
قیمت دفینه تابع چه عواملی است؟
قیمت دفینه به طور معمول از چند میلیون تا چند میلیارد تومان متغیر است. هرچند که قیمت نهایی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- جنس دفینه: دفینههای طلایی و نقرهای به دلیل ارزش بالای فلزات گرانبها از قیمت بیشتری برخوردار هستند.
- قدمت تاریخی: هرچه قدمت یک دفینه بیشتر باشد، ارزش تاریخی آن نیز بیشتر است و به همان نسبت قیمت آن افزایش مییابد.
- نقوش و جزئیات: دفینههایی که دارای نقوش باستانی یا کتیبههای تاریخی هستند، معمولاً ارزش بیشتری دارند.
- کشف توسط کاوشگران حرفهای یا آماتور: کشفیات غیرقانونی یا آماتوری که به ثبت نرسیدهاند، ممکن است با قیمتی کمتر به فروش برسند، اما در بازارهای قانونی یا در مزایدههای بینالمللی، این آثار به قیمتهای بسیار بالایی به فروش میرسند.
قیمت دفینه طلا و نقره چگونه تعیین میشود؟
قیمت دفینه طلا و نقره به عوامل متعددی وابسته است که برخی از آنها اقتصادی، برخی تاریخی و فرهنگی، و برخی دیگر حتی سیاسی هستند. در وهلهی اول، ارزش خود طلا و نقره به عنوان فلزات گرانبها نقش مهمی در تعیین قیمت دفینه دارند. بازار جهانی طلا و نقره روزانه در حال تغییر است و عواملی مانند نرخ ارز، عرضه و تقاضا، و حتی وضعیت اقتصادی کشورها میتوانند به طور مستقیم روی قیمت این فلزات تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، در دورههای اقتصادی ناپایدار یا هنگامی که بازارهای مالی دچار بحران میشوند، تقاضا برای طلا به عنوان یک سرمایهگذاری امن افزایش مییابد و قیمت آن بالا میرود. علاوه بر این، دسترسی به دفینه و میزان تلاش و هزینههای انجامشده برای کشف و استخراج آن نیز میتواند بر قیمت تأثیرگذار باشد. دفینهای که در یک منطقهی دورافتاده و صعبالعبور کشف شده باشد، به طور طبیعی هزینهی بالاتری دارد، زیرا زمان و منابع بیشتری برای پیدا کردن آن مصرف شده است.
علاوه بر ارزش مادی فلزات، عوامل تاریخی و فرهنگی نیز تأثیر بسزایی در قیمت دفینههای طلا و نقره دارند. قدمت دفینه و ارتباط آن با دورههای خاص تاریخی میتواند ارزش آن را به طرز چشمگیری افزایش دهد. مثلاً دفینهای که به دورهی باستانی خاصی تعلق دارد و به یکی از تمدنهای مهم مرتبط است، به دلیل ارزش تاریخی و باستانشناسی آن میتواند بسیار گرانتر از یک گنج معمولی باشد. همچنین وضعیت فیزیکی دفینه، طرح و نقشهای روی اشیاء، و ارتباط آنها با سنتهای خاص هنری یا مذهبی همگی میتوانند بر ارزش آن تأثیر بگذارند. به علاوه، قوانین و مقررات مربوط به دفینهها در هر کشور، مانند محدودیتهای قانونی برای خرید و فروش یا حقوق مالکیت دولتی، میتوانند نقش تعیینکنندهای در قیمت نهایی دفینههای کشفشده داشته باشند.
بهترین دستگاه دفینهیابی کدام است؟
دفینهیابی نیاز به دستگاههایی پیشرفته دارد که بتوانند عمق و نوع فلزات دفن شده در خاک را تشخیص دهند. بهترین دستگاههای دفینهیابی معمولاً از تکنولوژیهای پیشرفتهای مانند سیستمهای پالسی (PI) یا سیستمهای تصویربرداری سهبعدی (3D) بهره میبرند. این دستگاهها به کاوشگران این امکان را میدهند که اهداف مدفون را با دقت بیشتری شناسایی کنند. برخی از بهترین دستگاههای دفینهیابی که در حال حاضر مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از:
- Minelab GPZ 7000: این دستگاه یکی از قدرتمندترین فلزیابها در زمینه شناسایی طلا و دفینههای با ارزش است. تکنولوژی ZVT این دستگاه، امکان یافتن طلا در عمقهای زیاد را فراهم میکند.
- Garrett ATX: این دستگاه نیز یکی دیگر از دستگاههای پیشرفته با سیستم پالسی است که میتواند در شرایط سخت جغرافیایی و در زمینهای معدنی عملکرد خوبی داشته باشد.
- OKM EXP 6000: این دستگاه تصویربرداری سهبعدی به کاربران اجازه میدهد تا تصاویر زیر سطح زمین را به طور دقیق مشاهده کنند و این ویژگی به کاوشگران امکان میدهد تا شکل و نوع دفینهها را قبل از حفاری ببینند.
روش دفینهگذاری ساسانیان و ویژگی های آن
ساسانیان به عنوان یکی از امپراتوریهای قدرتمند تاریخ ایران، از روشهای خاصی برای دفن گنجینههای خود استفاده میکردند. دفینهگذاری در دوره ساسانیان بیشتر در مقبرههای سلطنتی یا معابد بزرگ انجام میشد و اشیای با ارزش معمولاً در داخل سنگهای بزرگ یا زیر خاک دفن میشدند. برخی از مهمترین روشهای دفینهگذاری ساسانیان عبارتند از:
- مقبرههای سلطنتی: بسیاری از پادشاهان ساسانی اشیای ارزشمند خود را در مقبرههای سلطنتی دفن میکردند. این مقبرهها معمولاً در مناطقی امن و دور از دسترس مردم قرار داشتند.
- معابد و اماکن مقدس: دفینههای مربوط به اشیای مذهبی و نذورات نیز در معابد یا اماکن مقدس دفن میشدند. این دفینهها معمولاً شامل جواهرات، سکهها و اشیای نذری بودند.
- دفن در غارها و مکانهای طبیعی: در برخی موارد، گنجینهها در غارها یا مکانهای طبیعی مانند صخرهها یا تپهها دفن میشدند تا از دسترس دشمنان دور بمانند.
فرق دفینه با مقبره در چیست؟
دفینه و مقبره دو مفهوم متفاوت هستند، هرچند که گاهی ممکن است به اشتباه به جای یکدیگر به کار برده شوند. دفینه به گنجینههای مدفون شده گفته میشود که شامل اشیای ارزشمند، سکهها و جواهرات است که به دلیل حفظ ثروت یا دوری از حمله دشمنان زیر خاک دفن شدهاند. در مقابل، مقبره محل دفن افراد برجسته یا افراد مهم جامعه است که معمولاً شامل اشیای شخصی فرد دفن شده نیز میشود، اما مقبرهها بیشتر به دلیل ارزش فرهنگی و تاریخی مورد توجه قرار میگیرند تا ارزش مادی اشیای دفن شده در آنها.
بهترین کارشناس دفینه کیست؟
بهترین کارشناس دفینه کسی است که ترکیبی از دانش باستانشناسی، تاریخ، و تجربه عملی در کشف و ارزیابی گنجینهها را داشته باشد. چنین فردی نه تنها باید اطلاعات گستردهای درباره تمدنها و فرهنگهای مختلف داشته باشد تا بتواند زمان و مکان احتمالی دفینهها را تشخیص دهد، بلکه باید با تکنیکهای پیشرفتهی حفاری، استفاده از دستگاههای ردیابی فلزات و فناوریهای نوین نیز آشنا باشد. همچنین، او باید توانایی تحلیل دقیق اقلام کشفشده را داشته باشد؛ به عنوان مثال، توانایی تشخیص ارزش تاریخی و هنری یک شیء به همان اندازه که ارزش مادی آن مهم است. از سوی دیگر، آشنایی با قوانین و مقررات حقوقی مرتبط با گنجینهها و دفینهها، از جمله مجوزهای حفاری و حق مالکیت، از ویژگیهای ضروری برای یک کارشناس حرفهای است. بهترین کارشناسان دفینه همچنین دارای شبکهای از ارتباطات با موزهها، مجموعهداران و دانشگاهها هستند که میتواند در تأیید و ارزیابی دقیقتر گنجینهها کمککننده باشد. علاوه بر این، صبر و دقت در کار، روحیهی جستجوگر و اشتیاق به کشف رازهای گذشته از خصوصیات بارز چنین افرادی است.
کدام تپه ها و قبرها دفینه دارند؟
قبرها و تپههایی که دفینه دارند معمولاً به دورههای باستانی و تمدنهای قدیمی تعلق دارند و اغلب باستانشناسان و کاوشگران به دنبال این مکانها هستند تا گنجینههای نهفته در آنها را کشف کنند. یکی از مهمترین ویژگیهای چنین قبرهایی، موقعیت جغرافیایی آنهاست؛ معمولاً قبرهایی که در مناطق مرتفع یا تپههای دستساز قرار گرفتهاند، به عنوان قبرهای اشرافی و مربوط به افراد ثروتمند یا مهم جامعه در نظر گرفته میشوند. این نوع قبرها ممکن است شامل اشیاء قیمتی، طلا، نقره، جواهرات و ابزارهای جنگی باشند که به همراه فرد دفن شدهاند. در تمدنهای قدیمی، مانند مصر، ایران باستان، یونان و روم، دفن با داراییهای شخصی بهعنوان بخشی از مراسم مذهبی یا اعتقاد به زندگی پس از مرگ رایج بود. این قبرها اغلب با سنگهای بزرگ یا سازههای مشخص، مانند سنگچین یا مقبرههای دستساز، علامتگذاری میشدند که میتوانست نشانهای از اهمیت فرد دفن شده و احتمال وجود گنجینه در آن باشد.
از سوی دیگر، تپههای باستانی یا همان تپههای مصنوعی که به نام “تپههای باستانشناسی” شناخته میشوند نیز ممکن است دفینههایی در دل خود داشته باشند. این تپهها معمولاً به مرور زمان و بر اثر تجمع لایههای تمدنهای مختلف شکل گرفتهاند. هر لایه از این تپهها میتواند نشاندهنده یک دوره تاریخی باشد و در برخی موارد، دفینهها یا گنجینههای ارزشمندی در لایههای پایینتر یا در محلهایی خاص از تپهها مخفی شدهاند. اغلب، این تپهها در نزدیکی شهرهای قدیمی یا مراکز تمدنی بزرگ قرار دارند و ممکن است شامل بقایای معابد، کاخها، و مکانهای مذهبی باشند. کاوش در چنین تپههایی نیاز به دقت زیادی دارد و معمولاً نیازمند مجوزهای رسمی است، چرا که این مکانها نه تنها به دلیل گنجینههای مادی بلکه به دلیل ارزش تاریخیشان بسیار باارزش هستند. تپههایی که در کنار مسیرهای تجاری قدیمی یا محلهای استراتژیک ساخته شدهاند، از احتمال بیشتری برای داشتن دفینه برخوردارند.
کدام دفینهها تله دارند؟
در بسیاری از داستانها و افسانههای مربوط به دفینهها، اشاره به وجود تلههایی شده است که برای محافظت از گنجینهها در مقابل دزدها نصب شدهاند. این تلهها معمولاً در دفینههایی یافت میشوند که به پادشاهان یا افراد ثروتمند تعلق داشتهاند. در دورانهای گذشته، صاحبان گنجینهها از تلههای مکانیکی مانند سنگهای غلتان یا چاههای مخفی استفاده میکردند تا هر کسی که بدون اجازه به دفینه نزدیک شود را به دام بیندازند. دفینههایی که به پادشاهان هخامنشی و ساسانی تعلق دارند، معمولاً دارای تلههای پیچیدهای بودند که دسترسی به گنجینه را بسیار خطرناک میکرد.
در نتیجه، دفینهیابی به عنوان یک حرفه یا علاقهمندی، جنبههای مختلفی دارد که نیازمند دانش و تجربه است. از انتخاب دستگاههای مناسب گرفته تا آشنایی با روشهای دفینهگذاری تاریخی و همچنین تفاوتهای دفینه با مقبره، همه این موارد میتواند به موفقیت یک جوینده گنج کمک کند. همچنین باید به این نکته توجه داشت که دفینهیابی و خرید و فروش دفینهها در بسیاری از کشورها با قوانین سختگیرانهای همراه است و نیازمند مجوزهای قانونی است تا از قاچاق و تخریب آثار باستانی جلوگیری شود.
