انواع روش تشخیص ساروج به شیوه ی استاندارد و علمی
روش تشخیص ساروج یکی از مهمترین مسائلی است که افراد گنج پژوه با آن مواجه میشوند. ساروج یک ملات باستانی است که در فلات ایران بسیار پرکاربرد بوده است. این ملات که نقش سیمان امروزی را در سازه ها داشته برای پلمپ کردن محل دفینه و گنج نیز به کار می رفته است. ساروج یکی از مصالح قدیمی مصرف شده در ایران و بعضی کشورهای کنارهٔ خلیج فارس می‌باشد که تاریخ شروع کاربرد دقیق آن را نمی‌توان حدس زد.در کلیه ساروج‌ها از شن و ماسه و آهک و سفیدهٔ تخم مرغ استفاده می‌شده است. برای ساختن آن نخست خاک رس و آهک را به نسبت شش و چهار مخلوط می‌کنند و گلی سفت می‌سازند و دو روز آن را ورز می‌دهند. بعد، قسمتی از خاکستر کوره‌های حمام را با مقداری مواد الیافی لوئی (گیاه) (تخم و پرزهای نوعی نی است) به آن اضافه می‌کنند و مخلوط تازه را با چوبهایی به قطر ده سانتیمتر می‌کوبند تا به خوبی باهم عجین شوند.
روش های سرد و گرم در ساخت ساروج :
روش گرم : در این روش کلوخه‌های سنگ آهک رس‌دار را می‌کوبیدند تا نرم شود سپس، خاک به دست آمده را با کاه و پهن و آب مخلوط می‌کردند. پس از آن، گل به دست آمده را روی زمین با ضخامت ۱۰ سانتیمتر پهن کرده و بعد از خشک شدن، قطعه‌های خشک شده را می‌پختند. نهایت، هنگامی‌که قطعه‌ها پخته شد آنها را آسیاب می‌کردند. محصول به دست آمده رنگ لیمویی یا قهوهای روشن داشت که ساروج گرم نامیده می‌شد.
روش سرد : در این روش ساروج از مخلوط‌کردن آهک شکفته، خاکستر، ماسه بادی، خاک رس و لوئی یا مغز نی ساخته می‌شد. بنابر موارد کاربرد مختلف، ممکن بود افزودنی‌های دیگری همچون موی بز یا گوساله یا انسان، سفیده تخم‌مرغ، چربی گوساله و… به آن ترکیب افزوده شود).
روش تشخیص ساروج بسته به نوع ساروج متفاوت است. ساروج با توجه به خاصیت اصلی آن یعنی نفوذپذیری بسیار اندک به عنوان روکش در سازه‌هایی که در تماس مستقیم با آب بوده‌اند مانند آب‌انبارها، حوض‌ها، حمام‌ها و … مورد استفاده قرار گرفته است. ساروج با توجه به نحوه اجرای آن از سطحی بسیار صاف و براق برخوردار است که این ظاهر ساروج ، باعث استفاده از آن در امر تزئینات ساختمان شده است.
نقاط ضعف ساروج
یکی از معایب اصلی ساروج خاصیت کاهش حجم آن بوده که با توجه به کاربرد ساروج در امر پوشش، این خاصیت باعث ترک خوردگی در سطح و در نتیجه ایجاد اختلال در نقش اصلی آن یعنی نفوذناپذیر کردن سطح می‌شود. برای کاهش اثرات این خاصیت مخرب، در گذشته از الیاف طبیعی که شامل الیاف گیاهی مانند لوئی که از نوعی نی بدست می‌آمده و همچنین الیاف حیوانی مانند پشم بز و شتر و یا گاهی موی سر انسان ، استفاده می‌شده است.در بعضی مواقع که مواد اصلی تشکیل دهنده ساروج کمیاب بوده و یا گاهی برای بدست آوردن ساروج‌هایی با خاصیت‌های مختلف از ماسه ریز دانه استفاده می‌شده است ولی این ماسه، کارآیی ملات را پایین می‌آورده که برای جبران آن از خاک رس استفاده می‌شده است.
روش تشخیص ساروج بسیار متنوع بوده و بهترین های آنها به شرح زیر است :
- با کفش به محل مورد نظر ضربه بزنید و این کار را چندین بار تکرار کنید. در صورت مشاهده جرقه ترکیب به کار رفته یا سنگ است یا ترکیب های دیگر
- با اره سطح مورد نظر را خراش دهید اگر پودر شد آن ترکیب ساروج است
- در برخی از موارد ریختن ترکیبی از آب و بنزین بر روی سطح مورد نظر می تواند به تشخیص ما کمک کند بدین صورت که اگر سطح سیاه شد ساروج و اگر تغییر رنگ نداد ساروج نیست
- یک تکه از محل مورد نظر را جدا کرده و درون آب جوش بیندازید و ۱۰ دقیقه صبر کنید، در صورت جمع شدن چربی بر روی سطح آب سطح مورد نظر ساروج است
- بر روی سطح مورد نظر سرکه ریخته و منتظر بمانید در صورت جوشیدن، آن سطح ساروج است البته باید متذکر شد که این روش بستگی به نوع ساروج دارد
- قسمتی از سطح مورد نظر را شکسته و به آن نگاه کنید، باید درون آن الیاف مختلف همانند موی ، کاه ، علف و غیره باشد
- تفاوت رنگ با محیط اطراف ، ساروج سخت دارای رنگ سفید شیری، نیمه سخت دارای رنگ خاکستری و ساروج بسیار سخت دارای رنگ تیره است
- تکه ای از ساروج را جدا کرده و در ظرف حاوی جوهر نمک بریزید، اگر بعد از ده دقیقه شروع به جوشیدن کرد و پودر شد سطح مورد ساروج است
برای اطمینان از وجود گنج و دفینه در پشت پلمپ ساروجی پیشنهاد ما استفاده از یک دستگاه فلزیاب تصویری پالسی می باشد. برای آگاهی از لیست قیمت دستگاه فلزیاب بر روی این لینک کلیک کنید.
